Zelf groente en fruit telen, veel mensen dromen ervan. De wachtlijsten voor volkstuinen nemen dan ook al jaren toe. De reden? Naast de populariteit van groen, is er te weinig grond. Het CBS becijferde onlangs dat er de afgelopen 20 jaar meer dan 450 hectare aan volkstuinen is verdwenen. Wil jij zelf groente en fruit verbouwen? Ook zonder volkstuin kun je een moestuin beginnen. Weleens van een balkon moestuin gehoord?

Voordelen van een balkon moestuin

Twijfel je nog of je jouw balkon moet omtoveren tot moestuin? Door zelf groente en fruit te telen kun je voor biologische bestrijdingsmiddelen kiezen en enigszins zelfvoorzienend zijn. Laat de prijzen van groente en fruit in de supermarkt maar stijgen, jouw zelf gekweekte plantjes zijn een stuk goedkoper! Het is ook duurzamer om zelf te telen, want het scheelt natuurlijk een hoop transport. Door zelf te tuinieren zorg je daarnaast voor de nodige lichaamsbeweging. Brits onderzoek wijst bovendien uit dat slechts 30 minuten tuinieren per week al een positief effect heeft op je mentale gezondheid. Meer aanmoediging heb je niet nodig toch?

Praktische tips voor een succesvolle balkon moestuin

Tijd om aan de slag te gaan dus! Waar moet je allemaal aan denken bij de inrichting van je balkon?

Draagvermogen van je balkon

Voordat je begint met het inrichten van je balkon is het belangrijk om te weten hoe zwaar je jouw balkon kan belasten. Een grote pot met planten, potgrond en water kan erg zwaar worden. Je achterhaalt het draagvermogen van je balkon bij je verhuurder of bij de bouwkundige afdeling van de gemeente. Vaak hangt het draagvermogen samen met het bouwjaar van het gebouw. Op basis daarvan kun je ook zelf een inschatting proberen te maken. Door lichtgewicht potten te gebruiken die je onderin vult met lichte kleikorrels houdt je het gewicht laag. Zorg ook altijd voor een afwateringsgat in je potten. Daardoor loopt het overtollige regenwater makkelijk weg. 

Indelen van de ruimte

De hoeveelheid zonlicht, wind en regen die je balkon krijgt zijn belangrijk om te bepalen waar je planten neerzet en welke planten je kiest. Bekijk de omstandigheden in het groeiseizoen dus goed. Voor het telen van groente en fruit werkt een zonnig balkon (6 tot 8 uur zon per dag) het beste, maar ook op een meer schaduwrijk balkon kun je planten verbouwen. In mijn artikel over een kruidentuin maken vind je een tabel met de standplaats en waterbehoefte van de meestvoorkomende kruiden.

Bodem en bemesting

Omdat je planten op je balkon in potten groeien, kunnen ze geen voeding uit de bodem halen. Zorg daarom voor goede potgrond. Groente en fruit hebben voeding nodig om te groeien, probeer dus compost of andere bemesting toe te voegen. Misschien kun je zelfs je eigen groente- en fruitafval composteren. Gebruik grote potten of bakken zodat je minder vaak water hoeft te geven.

Welke planten kweken op je balkon?

Houd bij het kiezen van je planten rekening met de lichtbehoefte en de groeiwijze. Je kunt de volgende vuistregel aanhouden:

• Groenten die vanuit bloesem groeien zoals tomaten, pepers, komkommer hebben veel zon nodig. 
• Groenten die onder de grond groeien zoals wortel, aardappel en biet hebben minder zonlicht nodig, maar nog wel een halve dag. 
• Bladgroenten zoals spinazie, sla en snijbiet toleren schaduw het beste. 

Als je balkon bijna geen zon krijgt wordt het laten groeien van groente een lastig verhaal. Je zou kunnen experimenteren met asperge, kiemgroente, venkel en kruiden als koriander, citroenmelisse, bieslook, mint en peterselie. 

Kies daarnaast het liefst voor groenten met een compacte groeiwijze die goed groeien in potten zoals sla, tomaat en paprika. Maak het jezelf in het begin niet te moeilijk en begin met makkelijk te verbouwen groenten en kruiden. 

Praktische tips voor de inrichting van je balkon moestuin

Zoals met alle ruimtes die je inricht is het verstandig om van tevoren goed na te denken hoe je de ruimte gebruikt. Gebruik je het balkon puur voor voedselproductie? Kijk je uit op je balkon? Wil je er kunnen zitten? Houd hier in je ontwerp rekening mee.

Een van de belangrijkste uitdagingen van een balkon is de beperkte ruimte. Benut de verticale ruimte daarom zoveel mogelijk. 

• Kies klimplanten die tegen trellis aangroeien. Leid planten die veel oppervlakte gebruiken (zoals courgette) omhoog. 
• Gebruik wandpotten en hangpotten. Bevestig ook potten aan de balkonrand.
• Kies waar het kan voor opklapbare meubels (tafel, krukjes, stoelen).
• Plaats stellingkasten of trapjes met meerdere niveaus om potten op te zetten. 

Opbrengst maximaliseren

Zelfs als je voor makkelijke planten kiest, kost het telen van groente en fruit tijd. Daar wil je dan natuurlijk ook het maximale eruit halen.

Snoeien en oogsten van planten

De meeste groente die je verbouwt zijn eenjarige planten. Na het oogsten kun je ze verwijderen en je hoeft dus niet te snoeien. Bij sommige gewassen als kruiden en sla kun je alleen plukken wat je nodig hebt, zodat de rest van de plant verder groeit. Pluk dan alleen bladeren van de buitenkant van de plant en pluk ze dicht bij de grond af. Rabarber en lavas zijn meerjarige planten die na de winter weer terugkomen.

Onkruidbestrijding en plagen op een balkon

Doordat je in potten teelt zul je minder last hebben van onkruid en plagen. Toch komen die ook op balkons voor. Kies daarom voor kwalitatief goede potgrond die je verrijkt met compost. Bij een bedekte bodem komt onkruid minder snel voor. Plant bijvoorbeeld een aardbeienplant onder een dwerg-fruitboompje. De grond bedekken met houtsnippers of stro is ook een goed alternatief.

Plantcombinaties

Combineer planten met elkaar om ze te beschermen tegen ziektes. Het is ook verstandig om naar de waterbehoefte van planten te kijken. Door planten met dezelfde waterbehoefte (zoals peterselie en basilicum) te combineren, voorkom je dat de plant te weinig of juist teveel water krijgt.

Doorlopend planten

Combineer snel en langzaamgroeiende planten, zodat je het hele seizoen door kunt oogsten. Goede combinaties zijn bijvoorbeeld wortel met radijs en koolrabi met spinazie, rucola of bladsla.

Zelf zaaien

Om de initiële kosten laag te houden kun je planten het beste zelf zaaien. Voor zaailingen heb je ook geen dure potten nodig. Gebruik lege blikken of melkpakken om kleine plantjes in te laten groeien. Een klein kweekkastje kan ook heel handig zijn op je balkon.

Balkon moestuin voorbeelden

Hoewel ik zelf helaas geen balkontuin heb, hielp ik mijn broer een aantal jaren geleden bij de aanleg van zijn moestuin-balkon. Wil je meer weten over hoe we zijn balkon moestuin aanpakten? Onlangs schreef ik er voor kleinetuinen.nl een uitgebreid artikel over (met voor- en na-foto’s)! Hieronder vind je nog wat andere voorbeelden van moestuin-balkons.

Geen officieel balkon, maar het dakterras van de Londense pub The Cultpeper mag er ook wezen!

Zoals je ziet is er veel mogelijk als je een moestuin op je balkon wil beginnen. Met de juiste voorbereiding en de indeling maak je van je balkon een heuse balkon moestuin. Begin met wat simpele aardbeibakken aan de muur en voeg daar andere planten aan toe. Heb jij nog tips voor nieuwe balkonmoestuiniers? Laat het me weten door een reactie achter te laten.